De sporen maken plaats voor een verbinding tussen oost en west
Een feest voor reizigers, woningzoekenden en iedereen die dicht bij een station wil werken. Dat is de kortste samenvatting van het nieuwe plan voor het spooremplacement in Maastricht van Jo Coenen en Luc Soete. Ook in deze versie brengen zij de trein onder de grond en bereiken zo dat de stad 10 hectare kostbare ruimte terug krijgt.
Klik hier voor de website ‘Rond het spoor’ van Coenen en Soete.
Met opmerkelijke veerkracht reageren Jo Coenen (stedenbouwkundige, architect) en Luc Soete (econoom) op de kritiek die hun plan ‘Boven het spoor’ kreeg. Het duo ging niet sippen maar gebruikte de kritiek om verbeteringen te zoeken. Die vonden ze door breder te kijken naar wat zij de ‘spoordelta’ noemen. Ze bedoelen daarmee het bijna 10.000 vierkante meter grote spoor-litteken in de stad dat de erfenis is van 160 jaar Maastrichtse spoorgeschiedenis.
‘Boven het spoor’ was de naam van het eerste plan. De nieuwe versie heet ‘Rondom het spoor’. In het echt is dat ‘Around the tracks’, want het nieuwe plan is meteen in het Engels geschreven. Coene en Soete willen met hun nieuwe plan op Europees niveau laten zien hoe je het openbaar vervoer in het tijdperk van de energie-transitie een nieuwe plek kunt geven in oudere, middelgrote steden.
‘Niet te rechtvaardigen’
Het nieuwe plan is duidelijk: wat het spoor in Maastricht aan ruimte gebruikt, dat is ‘niet te rechtvaardigen’. Veel van de negen sporen worden weinig gebruikt of kunnen naar een nieuwe locatie buiten de stad worden verplaatst. Door de noodzakelijke sporen in een tunnel te leggen, komt de begane grond tussen station en Meerssenerweg beschikbaar. Ook het huidige busstation kan beter, dat verhuist naar een nieuwbouw aan de kant van Wyckerpoort.
Zo radicaal en kritisch kijken naar het spoor, is nodig vinden Coenen en Soete in een tijd dat er een schreeuwende behoefte is aan ruimte om te bouwen. Hun plan maakt het mogelijk om Wyck, Wyckerpoort en Maartenspoort en Heugemerveld met elkaar te verbinden door de bouw van woningen en het koppelen van wegen.
Hoofdingang gekopieerd
Maar Coenen en Soete tonen zich absoluut geen treinhaters: ze hebben volop oog voor de kwaliteit van het station en directe omgeving. Die kwaliteit bestaat uit een toegankelijk station met twee voorkanten (letterlijk, de hoofdingang wordt aan de Wyckerpoort-kant gekopieerd), een nieuwe toegang aan de zuidzijde, roltrappen en liften naar de ondergrondse perrons met veel daglicht en directe toegang tot het nieuwe busstation en parkeergarages. Die kwaliteit moet Maastricht klaarstomen voor de regionale en internationale treinverbindingen die de stad wil aantrekken.
Onhaalbaar
ProRail (dat het spoornet aanlegt en onderhoudt) rekende op een vraag van de gemeente Maastricht uit dat het eerste plan wel eens 1,4 miljard euro zou kunnen kosten. Onhaalbaar was vervolgens de conclusie. Voor het nieuwe plan met een aanzienlijk kortere tunnel is in opdracht van Coenen en Soete ook uitgerekend wat het gaat kosten. De rekenmachines van specialisten stopten bij een bedrag van 762 miljoen euro. Jo Coenen en Luc Soete wijzen er op dat de opbrengst voor de samenleving daar vanaf moet worden getrokken. Een studie naar het effect van de spoortunnel Delft toont aan dat 40% van de kosten terug wordt verdiend als baten voor de samenleving (betere leefomgeving, minder geluidshinder etc). Daar mag nog zo’n 76 miljoen bij worden geteld als opbrengst van de bouwgrond die beschikbaar komt.
Naast opbrengsten zijn er ook nog besparingen op andere projecten. De plannen maken de bouw van een nieuwe, dringend nodige passerelle en de aanleg van een fietsbrug tussen de Sint Maartenslaan en de Meerssenerweg overbodig. Dat bespaart in totaal circa 100 miljoen euro.
Bron tekst: www.wyckerpoortmaastricht.nl
zie ook dagblad de Limburger (inclusief video): https://www.limburger.nl/cnt/dmf20231127_94931989